Familieopstellingen – verhalen uit de praktijk
Ontdooien van het hart, het verhaal van Laura
Laura, een vrouw van eind veertig kwam meerdere keren naar mijn praktijk voor een individuele familieopstelling. Haar vraag was duidelijk: ze voelde zich altijd een buitenstaander, waar ze ook was. Haar relaties liepen keer op keer stuk, en inmiddels was ze al jaren alleen.
Haar jeugd heeft diepe sporen nagelaten. Haar moeder kleineerde haar voortdurend, en ook bij haar vader kon ze niets goed doen. Sinds het overlijden van haar ouders is het contact met haar broers en zussen verbroken, en voelt ze zich buitengesloten.
Ik ben het niet waard om van te houden
Ook in haar liefdesleven kwam Laura steeds mannen tegen die haar geen goed deden. Haar eerste echtgenoot was verslaafd aan drugs, de tweede aan gokken. Nu is ze al een paar jaar verliefd op een collega die getrouwd is, iemand die voor haar niet beschikbaar is.
Dit patroon heeft haar zelfbeeld zwaar beschadigd. Haar moeder had haar ingeprent dat ze niet goed genoeg was, en ze is er heilig van overtuigd dat ze geen goede partner waard is. Diezelfde overtuiging vindt ze terug op haar werk: ze hoort er niet bij, heeft geen sterke band met haar collega’s en gesprekken blijven oppervlakkig en werkgerelateerd. Vrienden heeft ze niet. Haar zoon en schoondochter hebben het druk met hun eigen leven en ziet ze maar sporadisch, alsdus Laura
Haar bevroren hart laten smelten
Op een bepaald moment in haar jeugd heeft ze onbewust besloten: “Ik doe het wel alleen.” Ze bouwde een muur om zich heen en sloot haar hart af om zichzelf te beschermen tegen pijn en kwetsing. Destijds was dit een veilige en noodzakelijke strategie voor haar. Het hielp haar om te overleven in een wereld waarin ze zich niet veilig voelde. Maar nu, als volwassene, merkt ze dat deze muur haar niet langer dient. In plaats van bescherming, zorgt het ervoor dat ze mensen onbewust op afstand houdt en zichzelf isoleert.
Zelfliefde en zelfacceptatie
In onze sessies lag de focus op zelfliefde en zelfacceptatie. Ook hebben we de ‘muur’ letterlijk opgesteld in een familieopstelling, waardoor ze kon zien hoe dit haar heeft beïnvloed. Ze vertelde eerder dat ze walgde van zichzelf, maar nu, langzaam en op haar eigen tempo, begint ze te ontdooien. Ze leert opnieuw haar hart te openen, voorzichtig en in situaties waarin ze zich veilig voelt.
Zoals ijs dat smelt in de warmte, begint ze stukje bij beetje zichzelf toe te laten en ruimte te maken voor liefde, zowel voor zichzelf als voor anderen. De bescherming die ze ooit nodig had, mag ze nu loslaten, zodat ze zich vrijer en meer verbonden kan voelen.
Het verzwegen verlies, het verhaal van Trudy
Trudy had nooit beseft hoe diep het verlies van haar zusje haar leven had beïnvloed. Bij de geboorte was haar jongere zusje gestorven, en haar moeder zelf had het maar ternauwernood gered.
Ze had haar zusje nooit gezien; het werd in stilte begraven, en vanaf dat moment hing er een zwaar zwijgen over het gezin.
Haar moeder leek in zichzelf gekeerd en bitter, terwijl haar vader in eerste instantie alleen maar probeerde om de boel op te vrolijken en te doen alsof er niets aan de hand was. Later ging hij steeds vaker de deur uit, werken, en ook regelmatig naar het cafe in het dorp. Dit leidde tot grote ruzies tussen haar ouders, waarbij de verwijten over en weer vlogen. Trudy trok zich dan terug in haar kamertje, net zo lang wachtend tot de ‘bui was overgedreven’.
Alle pogingen om over haar zusje en wat er gebeurd was te praten strandden in stilte.
De vragen die Trudy had, bleven onbeantwoord, en zij paste zich aan als het stille, onopvallende kind dat niet teveel ruimte innam. Haar ouders hadden het al immers al moeilijk genoeg.
De geboorte van haar eigen dochter was heel zwaar en moeizaam. De artsen moesten vechten voor het leven van de baby. Een heel angstige periode waarin ze vreesde dat ze hetzelfde lot zou treffen als haar moeder, dat haar dochter zou worden afgenomen. Het voelde als een enorme confrontatie met haar verleden. Met haar dochter is het goed gekomen, die heeft inmiddels haar eigen gezin. Trudy past regelmatig met veel plezier op haar kleinkinderen.
Het gemis erkennen
Er bleef altijd wat knagen. Pas op haar 60e, toen het zwijgen te zwaar werd om nog langer te dragen, besloot ze een familieopstelling te doen. Tijdens de sessie kon ze eindelijk het gemis van haar zusje en het verdriet dat ze nooit had kunnen delen met haar ouders erkennen.
Dit gaf haar ook de ruimte om haar eigen pijn te erkennen. Ze maakte na de sessie een intuïtief schilderij, een symbool voor haar zusje dat nu een plek heeft in haar kamer. Wanneer ze behoefte heeft, praat ze met haar zusje via dat schilderij. Haar inmiddels dementerende moeder blijft zwijgen. Trudy heeft nu haar eigen manier gevonden om het verdriet een plek te geven.
Anita Duin
